Австралийн Күйнслэндийн Их сургуулийг Боловсролын менежментийн чиглэлээр магистрын зэрэг хамгаалсан, судлаач Ч.Өсөхболдоос УИХ-аар хэлэлцэгдэж буй Боловсролын ерөнхий хуульд тусгагдсан Ерөнхий боловсролын сургуулийн бага ангийн сургалтын хөтөлбөрт англи хэлний хичээлтэй болгох асуудалд ямар байр суурьтай байгааг нь тодрууллаа.
Ч.Өсөхболд: “Минийхээр бол англи хэлийг албан ёсоор судлах үндсэн гадаад хэл болгож (албан ёсны хоёр дахь хэл бол биш), бага ангиас үздэг болгох нь боловсролын тэгш бус байдал (educational inequality) түүнээс үүдсэн нийгмийн шударга ёсны хямралыг (crisis of social justice) аль болох багасгах эхний алхам гэдэг утгаар дэмжиж байгаа. Яагаад гэвэл хувийн сургуулиуд нэг дүгээр ангиас эхлэн англи хэл үздэг бол улсын сургуулиуд 6-р ангиас эхлэж үзнэ. Бүхэл бүтэн 6 жилийн өмнө гадаад хэл сурч эхлэх ялгаа гэдэг бол тэр хэлийг сайн эзэмших үү үгүй юу гэдэг гол асуудал дээр тулж ирнэ. Гэтэл арван жилийн сургууль төгсөөд нэг шалгуураар шалгалт өгч (IELTS, TOELF, ЭЕШ), хаашаа ямар сургуульд явах нь, тэтгэлэг авах эсэх нь тодорхой болно.
БОЛОВСРОЛЫН ЗЭЭЛИЙН САНГААС БААХАН ДАРГА НАРЫН ХҮҮХДҮҮД ТЭТГЭЛЭГ АВСАН НЬ Ч ЭНЭ ЯЛГААТАЙ Л ХОЛБООТОЙ. ТЭР ТЭТГЭЛЭГИЙН ШАЛГУУРЫГ ДАВЖ ДЭЛХИЙД ЭХНИЙ 100-Д ЖАГСДАГ СУРГУУЛЬД ЭЛСЭЖ ОРНО ГЭДЭГ НЬ ӨӨРӨӨ АНГЛИ ХЭЛНИЙ ТҮВШИНТЭЙ ШУУД ХОЛБООТОЙ.
Цаашлаад ямар хүн болох нь, ямар ажил хийх нь, хэдэн төгрөгийн цалин авах нь хүртэл англи хэлний түвшин ямар байгаатай л шууд биш юмаа гэхэд дам хамаарал өндөртэй. Англи хэлийг хоёр дэх хэл болгон үзэх (English as a second language) гэдэг чинь тусдаа нийгмийн судалгааны нэг салбар болчихсон. Олон орны жишээн дээр англи хэл хэдий эрт сурна, төдий чинийгээрээ тухайн хүний human capital нь нэмэгддэг нь батлагдсан. Тэгэхээр Монголын хувьд ийм нийгмийн ялгааг боловсролын салбараараа дамжуулж улам өдөөгөөд байх уу эсвэл ямар нэгэн зүйл хийх үү гэдэг сонголт дээр тулж ирээд байгаа. Шийдэл нь хувийн сургуулиудыг улсын сургуультай адилхан 6-р ангиас эхлэн англи хэл үздэг болгох эсвэл улсын сургуулиудаа хувийн сургуультай адилхан бага ангиас нь эхэлж үздэг болгох гэсэн хоёр зам бий. Ирээдүйгээ бодвол улсын сургуулиуддаа бага ангиас нь англи хэл үзэж эхлэх нь зүгээр байх л даа.
Гэвч багш боловсон хүчний асуудал хамгийн эмзэг сэдэв нь. Дээр хэлсэнчлэн англи хэлтэй багш нар нь human capital өндөртэй гэж тооцогдох тул бага сургуулийн багшийн цалин (сарын $250) аваад багшлах уу үгүй юу? Яаж англи хэлний багш нараа бэлдэх вэ гээд олон асуудал гарч ирнэ.” гэж дүгнэлээ.
